اطلاعاتی کامل درباره مدفوع نوزاد –
بسیاری از والدین جدید به مدفوع نوزادشان با تعجب نگاه می‌کنند! رنگ و قوام مدفوع نوزاد آنقدر متفاوت است که حتی با تجربه‌ترین والدین هم تمام آنها را ندیده‌اند!
این راهنمای تصویری از مدفوع نوزاد، به شما آگاهی می‌دهد که با رشد نوزاد، خوردن شیر خشک یا شیر طبیعی و شروع غذای جامد، چه رنگی در مدفوع نوزاد طبیعی و چه چیزی غیر طبیعی‌ست؛ شما متوجه می‌شوید که چه وقت جایی برای نگرانی نیست و چه زمان باید به پزشک مراجعه کنید.
در صورتی که مدفوع سیاه، قرمز یا سفید دیدید باید سریع به پزشک مراجعه کنید. اگر در مواردی شبیه به این رنگ‌ها در مدفوع نوزاد و کار کردن شکم او نگران شدید، دریغ نکنید و از پزشک سؤال بپرسید (به‌خصوص اگر نوزادتان تازه متولد شده است).
1. مدفوع نوزاد تازه متولد شده (مکونیوم)
انتظار داشته باشید که مدفوعی به رنگ سیاه مایل به سبز، قیر مانند و چسبنده که مانند روغن موتور به نظر می‌رسد را در پوشک نوزاد خود مشاهده کنید. از آنجا که این مدفوع (مکونیوم) تشکیل شده از مایع آمنیوتیک، مخاط، سلول‌های پوستی و چیزهای دیگر مصرف شده در دوران جنینی است، بوی خاصی ندارد؛ بنابراین شاید متوجه مدفوع کردن او برای تعویض پوشک نشوید.
هنگامی که نوزادتان 2 تا 4 روزه می‌شود مدفوع او از نظر رنگ روشن‌تر خواهد شد (به نوعی به سبز سربازی تغییر رنگ می‌دهد) و چسبندگی آن نیز کمتر می‌شود. این مدفوع به اصطلاح مدفوع انتقالی‌ست و نشانه این است که نوزادتان شیر مادر و شیر خشک را هضم کرده و روده‌اش خوب کار می‌کند.
2. مدفوع نوزاد سالم که از شیر مادر تغذیه می‌کند
اگر نوزادتان تنها از شیر مادر تغذیه می‌کند، رنگ مدفوع او زرد یا کمی سبز خواهد بود و قوامی پوره مانند و کرمی خواهد داشت. مدفوع این نوزاد می‌تواند آنقدر نرم باشد که مشابه اسهال به نظر برسد. مدفوع این نوزادان می‌تواند شبیه به ترکیبی از سس خردل و پنیر باشد که گهگاه در آن دانه‌هایی سفت‌تر و کوچک نیز دیده می‌شود. خوشبختانه بوی این مدفوع خیلی بد نیست!
البته وقتی صحبت از مدفوع نوزادی که تنها شیر مادر را می‌خورد به میان می‌آید رنگ‌های بسیار متفاوتی در طیف طبیعی به شمار می‌آیند؛ شاید رنگ مدفوع نوزادتان سبزتر باشد، که می‌تواند نشانه این باشد که شما چیز جدیدی خورده‌اید که از ابتدای شیردهی نخورده‌اید. اگر نوزادتان هیچ علامت ناراحتی ندارد، جایی برای نگرانی نیست.
مدفوع سبز درخشان به همراه کف – چیزی شبیه جلبک – در پوشک نوزاد می‌تواند این معنی را داشته باشد که او آغوز بیشتری خورده است – یعنی شیر کم کالری که هنگام شیردهی ابتدا از سینه مادر بیرون می‌آید- و شیر غلیظ، پرکالری و مغذی کمتری دریافت کرده است. این می‌تواند به این معنا باشد که شما از هر کدام از سینه‌ها به اندازه کافی به او شیر نداده‌اید. برای مقابله با این مشکل هر بار غذادهی را از ابتدا تا پایان از یک سینه انجام دهید.
3. مدفوع نوزاد سالم که از شیرخشک تغذیه می‌کند
نوزادانی که از شیرخشک تغذیه می‌کنند، مدفوعی خمیری و شبیه به کره بادام زمینی در طیف رنگ قهوه‌ای خواهند داشت: این مدفوع کمی از مدفوع نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند بوی بیشتری دارد و شما می‌توانید بوی آن را تشخیص دهید.
4. مدفوع نوزادی که مکمل آهن مصرف کرده است
اگر نوزاد مکمل آهن مصرف کند، شاید مدفوع او سبز تیره یا نزدیک به سیاه شود. با این‌که این امر اغلب رخ نمی‌دهد اما در مدفوع نوزادانی که مکمل آهن دریافت می‌کنند طبیعی‌ست.
یک نکته: اگر مدفوع نوزادتان سیاه است و او مکمل آهن مصرف نکرده است، با پزشک تماس بگیرید تا مطمئن شوید مشکل نوزادتان ملنا یا وجود خون هضم شده در دستگاه گوارشی نیست.
5. مدفوع نوزادی که غذای جامد می‌خورد
زمانی که غذای جامد را وارد رژیم غذایی نوزاد کردید – برای مثال غذای برنجی، موز و … – تفاوت را در مدفوع نوزادتان مشاهده خواهید کرد، به خصوص اگر تا به حال نوزادتان را از شیر خود تغذیه می‌کردید.
مدفوع نوزادانی که غذای جامد می‌خورند قهوه‌ای، قهوه‌ای تیره و کمی سفت‌تر از کره بادام زمینی است، اما هنوز پوره‌ای و بدبو تر از قبل است.
6. مدفوع نوزادی که تنها بخشی از غذا را هضم کرده
گهگاه مدفوع نوزادتان حاوی تکه‌های مواد غذایی قابل تشخیص است یا رگه‌هایی از رنگ‌های شگفت انگیز رنگین کمانی مانند قرمز، نارنجی یا آبی تیره در آن دیده می‌شود! قرمز ممکن است مربوط به چغندر، نارنجی مربوط به پرتقال و آبی مربوط به بلوبری (همچنین شاید پوست میوه‌هایی مانند بلوبری را نیز داخل مدفوع مشاهده کنید).
جایی برای نگرانی نیست، احتمال دارد این را به این دلیل بینید که برخی از غذاها تنها بخشی‌شان قابل هضم است یا آنقدر زود از دستگاه گوارشی عبور می‌کند که زمان کافی برای شکسته شدن و هضم‌شان وجود ندارد. این امر همچنین زمانی اتفاق میفتد که نوزادتان مقدار زیادی از یک نوع غذا بخورد و غذایی که دهانش را پر کرده است را قبل از جویدن کامل قورت دهد.
اگر متوجه شدید که به طور مداوم غذای هضم نشده در مدفوع نوزادتان وجود دارد، وقت آن است که با پزشک تماس بگیرید. پزشک نوزادتان را معاینه می‌کند تا اطمینان حاصل کند روده‌های نوزاد به طور مناسب غذا و مواد مغذی را هضم و جذب می‌کنند.
7. اسهال
در نوزادان اسهال بسیار شُل است و به نظر می‌رسد که بیشتر از آب ساخته شده تا ماده جامد. این اسهال می‌تواند به رنگ‌های زرد، سبز و قهوه‌ای باشد و از پوشک به مقدار زیاد یا کم به بیرون نشت کند. اسهال می‌تواند نشانه عفونت یا آلرژی باشد و اگر بدون درمان مدتی طول بکشد می‌تواند منجر به کم آبی یا دهیدراته شدن بدن شود. اگر نوزادتان 3 ماهه یا کوچکتر بود، بیشتر از 2 تا 3 پوشک پُر شده از اسهال در روز داشت یا اسهال بیشتر از 1 تا 2 روز ادامه پیدا کرد، سریع به پزشک مراجعه کنید. اگر اسهال نوزادتان نیز دارای موکوس یا خون بود نیز به‌سرعت او را نزد پزشک ببرید.
8. یبوست
اگر مدفوع نوزادتان سفت و شبیه سنگ‌ریزه‌های کوچک است، شاید او دچار یبوست شده است. شاید چهره او هنگام مدفوع کردن به صورت آشکار، ناراحت به نظر برسد و حتی مدفوع ممکن است کمی به خون آغشته باشد که ناشی از تحریک مقعد با مدفوع سفت است.
یک یا دو پوشک به‌شکل گفته شده جای نگرانی ندارد، اما اگر نوزاد 3 بار یا بیشتر مدفوعی سفت داشت یا اگر خون در مدفوع مشاهده کردید، با پزشک تماس بگیرید. به طور رایج یبوست در نوزادانی که به تازگی غذای جامد به آنها معرفی شده است دیده می‌شود،البته می‌تواند نشانه حساسیت به پروتئین شیر یا سویا یا عدم تحمل و حساسیت نسبت به ماده‌ای که در شیر مادر یا شیر خشک حضور دارد نیز باشد. ممکن است پزشک بگوید تا به نوزادتان آب، آب گلابی و یا آب آلو بدهید تا شکم نوزاد کار کند. (البته تجویزها باید متناسب با سن نوزاد باشند؛ نوزادان زیر 4 تا 6 ماه اغلب نباید موارد ذکر شده را استفاده کنند).
9. مدفوع به همراه موکوس
آیا پوشک نوزادتان آغشته به لجنی درخشان و لعاب‌دار است؟ مدفوع مایل به سبز به همراه رشته‌های لزج لعاب‌دار و براق، نشان دهنده وجود موکوس در مدفوع است. این امر به‌خصوص زمانی اتفاق میفتد که ترشح بزاق نوزاد زیاد است، موکوس موجود در بزاق اغلب به طور هضم نشده باقی مانده و دفع می‌شود.
وجود موکوس در مدفوع می‌تواند نشانه بارز یک عفونت یا آلرژی نیز باشد. اگر وجود موکوس در مدفوع بیش از دو روز طول کشید یا با نشانه‌های دیگری نیز همراه بود باید به پزشک مراجعه کنید. او وضعیت نوزادتان را بررسی کرده و مشکل او را مشخص کند.
10. مدفوع خونی
گاهی اوقات خون موجود در مدفوع نوزاد قرمز درخشان است و گاهی سیاه (این یعنی خون هضم شده و از دستگاه گوارشی عبور کرده است).
خون قرمز درخشان به دلایل مختلفی می‌تواند در مدفوع نوزاد وجود داشته باشد. اگر موارد زیر را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید:
مدفوع طبیعی آغشته به خون قرمز که اغلب نشانه آلرژی به پروتئین شیر است.
مدفوع نوزاد دچار یبوست که ردی از خون قرمز در آن مشاهده می‌شود و به احتمال زیاد نشانه پارگی در مقعد یا هموروئید است.
اسهال مخلوط با خون قرمز که نشانه عفونت باکتریایی است.
مدفوع سیاه ظاهر شده در پوشک نوزاد – به شکل پوسته‌های کوچکی که شبیه دانه‌های کنجد هستند- بیشتر به این دلیل است که نوزادی که از شیر مادر تغذیه می‌کند، خون را از نوک سینه‌های ترک خورده مادر بلعیده است. اگر این اتفاق افتاد تنها نشانه این است که شما باید مسکن مصرف کنید! و به نوزادتان هم هیچ آسیبی نمی‌رسد. با این حال باز هم باید نوزاد را نزد پزشک ببرید تا مطمئن شوید علت وجود خون در مدفوع نوزاد همین امر است و خونریزی روده‌های نوزاد نیست.