نکاتی درباره دندانهای شیری –
هر فردي که فرزند دلبندي دارد امکان ندارد که با مسئله اي به نام دندان شيري مواجه نباشد. از دندان درد شبانه بچه اش گرفته تا دلواپسي براي ريختن دندان شيري و نگراني از رويش دندان دائمي، نگراني از رديف نبودن دندان هاي فرزندش تا آسيب هاي وارده به ناحيه دهان و دندان و… همه و همه ضرورت شناخت کامل از پديده اي به نام دندان شيري را ايجاب مي کند. طي اين مطلب سعي خواهيم کرد که به اين مسئله مهم بپردازيم و تا آنجا که امکان دارد سعي مي شود به موارد بيشتر کاربردي و مسائلي که به طور روزانه ممکن است با والدين آن مواجه باشند بپردازيم. دندان هاي شيري را در 4 دوره مختلف مي شود بررسي کرد که اين چهار دوره عبارت است از:
1- از بدو تولد تا 3 سالگي که تمام بيست دندان شيري بيرون مي آيد و تکميل مي شود.
2- از سه سالگي تا 6 سالگي که دندان هاي شيري تکميل شده و در اين دوره تغييري به لحاظ رويش و يا ريختن دندان شيري اتفاق نمي افتد.
3- از6 سالگي تا 12 سالگي که در اين دوره دندان هاي شيري بچه شروع به ريختن کرده و دندان هاي دائمي اش شروع به رويش مي کند و تا 12 سالگي اين دوره تکميل مي گردد.
4- دوره بعد از 12 سالگي که در اين دوران هيچ دندان شيري نبايد در دهان باشد و غير از دندان عقل که بعد از 18 سالگي در مي آيد بايستي تمامي دندان هاي دائمي که 28 عدد مي باشد رويش يافته باشد.
هر يک از اين دوران داراي ويژگي هايي است که با دوره هاي ديگر متمايز مي باشد. نخست ويژگي هاي هر يک از اين مقطع ها را بررسي مي کنيم و سپس به جزئيات مسائل و مشکلاتي که هر کدام از اين دوران ها دارند خواهيم پرداخت.
از بدو تولد تا سه سالگي
هر بچه اي در مجموع بايستي بيست عدد دندان شيري در بياورد که در هر فکي 10 عدد خواهد بود. اين بيست عدد دندان شيري معمولا از 6 ماهگي شروع به رويش مي کند و تا دو و نيم سالگي همه دندان هاي شيري به مرور رويش پيدا مي کند و تا سه سالگي ريشه هاي اين دندان ها هم تکميل مي گردد. اين دوره مسائل و مشکلات خاص خودش را دارد که با دوره هاي بعد متفاوت مي باشد. زود در آوردن و يا تاخير در رويش دندان معمولا دلواپسي اصلي والدين در اين مرحله مي باشد و يا مسواک زدن دندان ها در اين دوران به طور معمول به دغدغه اصلي والدين تبديل مي شود و …
دوره سه سالگي تا شش سالگي
دندان هاي شيري بعد از سه سالگي تغيير فيزيولوژيک محسوسي در ظاهر ندارند و بعد از سه سالگي تا شش سالگي تغيير محسوسي در وضعيت دندان بچه ها مشاهده نمي شود. به اين معني که يک بچه سه ساله که بيست عدد دندان شيري در دهان دارد تا سن 6 سالگي هم اين بيست عدد دندان شيري خواهد بود و هيچ تغييري چه از لحاظ تعداد و چه به لحاظ ظاهر در اين سه سال مشاهده نمي شود. اين دوران ويژگي هاي خاص خودش را دارد معمولا والدين در اين دوره با اولين پوسيدگي در دندان هاي بچه شان مواجه مي شوند. ممکن است عاداتي مثل مکيدن انگشت و…. تا اين دوره ادامه پيدا کند که در اين دوره مشکلاتي از قبيل ايجاد فضا در دندان هاي قدامي و… را باعث شود. ترک عادات دهاني در اين دوران بسيار مهم است چون ادامه آن تا مراحل بعدي ضايعات جبران ناپذيري را در فرم صورت و رابطه دندان هاي بچه ايجاد مي کند. مسواک زدن بچه در اين دوران و نحوه يادگيري طريقه مسواک زدن از اهميت فوق العاده اي برخوردار است.
دوره شش سالگي تا 12 سالگي
شروع اين دوره با رويش اولين دندان دائمي آسياب اول در پشت دندان هاي شيري در شش سالگي مي باشد که به ترتيب ريزش دندان هاي شيري بعد از آن به مرور اتفاق مي افتد. ريزش دندان هاي شيري معمولا ترتيب خاصي داشته و در يک دوره سني خاصي هر کدام از اين دندان ها بايد بيفتد. اطلاع از ترتيب ريزش دندان هاي شيري و دوره سني که هر کدام از دندان هاي شيري بايستي بيفتد از اهميت خاصي براي والدين برخوردار مي باشد. هر گونه به هم خوردن نظم اين ريزش ها بايد از نظر والدين دور نماند لذا داشتن اطلاعات کافي در اين زمينه ضروري است. از ويژگي هاي اين دوران اين است که با دو نوع دندان شيري و دائمي در اين دوره مواجه هستيم که اين مسئله باعث مي شود که اين دوره از پيچيده ترين دوران بچه بشمار آيد همينطور که ريزش منظم دندان هاي شيري اهميت دارد رويش دندان هاي دائمي در دوره سني خاص از اهميت خاصي برخوردار مي باشد و هر نوع تاخير در رويش اين دندان ها بايستي جدي تلقي شود. بي توجهي به دندان هاي دائمي تازه رويش يافته در اين دوره سني معمولا باعث مشاهده اولين پوسيدگي در دندان هاي دائمي به خصوص دندان هاي آسياب اول دائمي که در شش سالگي رويش پيدا مي کند و والدين به اشتباه آنها را هم شيري به حساب مي آورند مي شود.
دوره بعد از 12 سالگي
آخرين دندان شيري بايستي تا 12 سالگي بيفتد. بعد از 12 سالگي نبايستي هيچ دندان شيري در دهان باشد… باقي ماندن دندان شيري بعد از اين سال غير طبيعي بوده و بايستي حتما پيگيري شود.
علل نيفتادن دندان هاي شیری
علت افتادن دندان هاي شيري به اين خاطر است که دندان هاي دائمي زير دندان شيري شروع به رويش کرده که به مرور ريشه دندان شيري را مي خورد و اين روند تا جايي ادامه پيدا مي کند که ريشه دندان شيري به کل از بين رفته و در آخرين مرحله که دندان دائمي در دهان جوانه مي زند دندان شيري مربوطه مي افتد. آيا تا به حال شنيده ايد که يک فرد 20 ساله بگويند دندن شيري اش هنوز در دهانش هست و نيفتاده؟! معمولا اين افراد با دندان دردي که دارند به پزشک مراجعه مي کنند و متوجه مي شوند که دندان شيري آنها نيفتاده است. علت هاي اصلي عدم افتادن دندان هاي شيري به قرار زير است:
– کج بودن مسير رويش دندان زيرين دندان شيري: دندان دائمي زير دندان شيري به علت اينکه مسير رويشي کجي را طي کرده به جاي اينکه دندان دائمي جوانه بزند به دندان مجاور گير کرده و باعث مي شود رشد نکند و در نتيجه دندان شيري هم نيفتد. گير کردن دندان دائمي باعث فشار به دندان مجاور شده و درد شديدي را در بيمار ايجاد مي کند.
– نبودن دندان دائمي به طور مادرزادي: در بعضي موارد اتفاق مي افتد که به طور ارثي يک تا چند دندان را نداشته باشيم. در اين صورت دندان شيري مربوطه هم نخواهد افتاد.
– گير کردن دندان شيري بين دندان هاي دائمي: اين مسئله ممکن است علت هاي مختلفي داشته باشد درشت بودن دندان ها، کمبود فضاي کافي و تحت فشار بودن دندان ها بعضي از علت هاست.
نکته هايي در مورد نيفتادن دندان شيری
– بعد از سن 12 سالگي حتما افتادن کليه دندان هاي شيري فرزندانتان را چک کنيد.
– اگر دندان شيري تا سن 12 سالگي نيفتاد براي کشيدن آن زود اقدام نکنيد چون ممکن است زير اين دندان، دندان دائمي نباشد. در اين صورت مي شود اين دندان شيري را تا سن 30 سالگي به خوبي استفاده کرد. پس حتما راديوگرافي صورت گرفته و علت واقعي نيفتادن دندان شيري را مشخص کنيد.
– دندان هايي که به علت مسير کج رويش دندان دائمي نيفتاده اند بعد از تشخيص قطعي سعي کنيد با يک متخصص ارتودنسي مشورت کنيد چون بعضي از اين موارد را مي شود با درمان هاي همزمان جراحي و ارتودنسي به مسير اصلي خود بازگرداند