هليكوباكترپيلوری چیست –
يك مشكل دردآور
اگر زخم اثني عشر داريد مي دانيد كه ميتواند مشكلي ناخوشايند و يا حتي دردناك باشد. اما آيا علت آن را ميدانيد؟
در گذشته تصور براين بود كه زخمها توسط غذاي پرادويه، فشار روحي يا داشتن يك شخصيت مضطرب ايجاد ميشوند. اكنون ميدانيم كه اكثر زخمها احتمالاً به علت عفونت با يك باكتري به نام هليكوباكتر پيلوري به وجود ميآيند.
علائم شايع زخم
زخمها ممكن است با يا بدون علامت باشند و اغلب، علائمي گذرا و غير مداوم دارند. اگر مبتلا به زخم هستيد، ممكن است متوجة بعضي از علائم شايع زير شده باشيد:
•سوزش، پيچش يا درد شبيه گرسنگي در ناحية معده، اغلب 1 تا 3 ساعت بعد از غذا يا در نيمه شب
•تهوع و استفراغ
•مدفوع قيري رنگ، سياه يا خون آلود( كه نشان دهندة خونريزي از زخم است).
چگونگي بررسي و معاينه شما
ارزيابي و معاينة شما به وسيلة پزشك ميتواند نشاندهد كه آيا شما زخم داريد يا نه و نيز تعيين كند كه آيا عامل آن هليكوباكترپيلوري است يا نه. پزشك ممكن است سؤالاتي از شما بكند و احتمالاً يك سري آزمايش انجام دهد. ممكن است قبل از انجام آزمايشهاي گران قيمت درمانهاي خاصي انجام شود.
تاريخچه
پزشك شما احتمالاً خواهد پرسيد: آيا سابقة خانوادگي مثبت از لحاظ زخم داريد(زيرا زخمها تمايل دارند كه به صورت خانوادگي بروز كنند). همچنين ممكن است از شما سؤال شود: آيا سيگار ميكشيد يا مسكن مصرف ميكنيد (چرا كه اين كارها احتمال وجود زخم را بالا ميبرند).
بعضي آزمايشات ويژه
بعضي آزمايشهاي خاصي ميتوانند وجود زخم را تأييد كنند. عكس (اشعةايكس) ويژه كه توسط باريم از قسمتهاي فوقاني دستگاه گوارش تهيه ميشود به تعيين محل زخم كمك ميكند. در طي اين آزمون شما يك مايع گچي رنگ كه محتوي باريم است مينوشيد. اين مايع كمك ميكند تا زخم در تصوير گرفتهشده توسط اشعةايكس ديده شود. معاينة توسط آندوسكوپي با يك لولة طويل كه از طريق دهان به طرف معده عبور داده ميشود انجام ميگردد و امكان مشاهدة نزديك زخم را به پزشك ميدهد. تعدادي آزمايش سرمي و تنفسي نيز در دسترس هستند كه وجود هليكوباكترپيلوري را در دستگاه گوارش شما نشان ميدهند.
نحوه درمان
بعد از اين كه تحت معاينه و بررسي قرار گرفتيد پزشك ميتواند درمان را شروع كند. اگر آزمايشها نشان دهند كه باكتري هليكوباكترپيلوري در دستگاه گوارش شما وجود دارد، درمانهاي دارويي براي كشتن اين باكتري تجويز ميشود و نتيجتاً زخم نيز ترميم مييابد.
درمانهاي دارويي
براي كشتن باكتري هليكوباكترپيلوري احتمالاً پزشك شما آنتيبيوتيكهاي ويژهاي تجويز خواهد كرد. اغلب درمانهاي دارويي معمول زخم نيز تجويز ميشوند. بيشتر اوقات كشتن اين باكتري مانع از برگشت زخم خواهد شد. گاهي اوقات همه باكتريها كشته نميشوند يا اينكه مجدداً برميگردند. اگر اين حالت اتفاق بيفتد زخم ديگري تشكيل خواهد شد.
مواردي كه بايد پزشك را مطلع كنيد
با درمان مناسب، اكثر زخمها بدون مشكل ترميم ميشوند اما اگر شما متوجه هر كدام از موارد ذيل شديد به پزشك خود اطلاع دهيد:
•استفراغ مكرر يا استفراق خوني
•مدفوع قيري رنگ، تيره يا خوني
•درد ناگهاني و شديد
•كاهش مداوم وزن
•تداوم درد بعد از خوردن داروهايتان
زخمها كجا تشكيل ميشوند
يك زخم (جراحت يا ضايعهاي شبيه دهانة آتشفشان) ميتواند در دو منطقة اصلي دستگاه گوارش تشكيل شود: در اثنيعشر جايي كه معده به روده كوچك متصل ميشود و ديگري در خود معده. اين دو ناحيه محتوي اسيد و آنزيمهايي قوي هستند كه به هضم غذايي كه ميخوريد كمك ميكنند. براي محافظت بافت دستگاه گوارش در برابر اين مواد، معده و اثنيعشر توسط لاية مخاطي محافظت كنندهاي پوشيده شدهاند.
به چه صورت هليكوباكترپيلوري باعث زخم ميشود
باكتري هليكوباكترپيلوري شايع است و ممكن است از يك شخص به شخص ديگر انتقال يابد. وقتي اين باكتري وارد بدن شود، دوست دارد كه در لاية مخاطي حفاظت كننده، كه معده و اثنيعشر را ميپوشاند، مخفي شود، سپس لاية مخاط را تضعيف كند و بافت زيرين آن را تحريك نمايد. اسيد ممكن است از لاية مخاط تضعيف شده عبور كند و بافت ملتهب زيرين را بسوزاند. اين عوامل ممكن است منجر به شكلگيري زخم در آستر معده يا اثنيعشر شوند.
كمك به موفقيت درمان
داروهايتان را دقيقاً همانگونه كه پزشك يا داروسازتان به شما آموزش ميدهد مصرف كنيد. مصرف داروها ممكن است باعث شودكه شما براي مدت زمان كوتاهي احساس كنيد كه حالتان بدتر شده اما بايد بدانيد كه اين بهترين راه براي كشتن تمام باكتريهاي هليكوباكترپيلوري و ممانعت از برگشت زخم است. پرهيز از كشيدن سيگار و عدم مصرف مسكنهايي مانند آسپيرين و داروهاي مشابه ميتواند به بهبود زخم و جلوگيري از برگشت آن كمك كند.