نمونه برداری از كبد چيست؟ نمونه برداری از كبد چگونه انجام ميشود؟ قبل از نمونه گيري كبد چه آماده سازي هايي لازم است؟ خطرات نمونه برداری كبد چيست؟
نمونه برداري از كبد شامل برداشتن نمونه كوچكي از كبد است. سپس مي توان سلولهاي كبد را بهتر بررسي كرد. از آن براي تشخيص و كنترل بيماريهاي خاص استفاده ميشود.
توجه: اطلاعات ارائه شده در زير صرفا جهت راهنمايي بوده و تمهيدات و شيوه انجام آزمايشها ممكن از در هر بيمارستاني متفاوت باشد. هميشه از دستورالعمل پزشك يا بيمارستان محل سكونت خود پيروي كنيد.
نمونه برداری از كبد چيست؟
نمونه برداري به معناي برداشتن نمونه كوچكي از بافت قسمتي از بدن است. سپس نمونه در زير ميكروسكوپ مشاهده يا به روش هاي ديگري آزمايش ميشود. نمونه برداري كبد كاري رايج است كه در طي آن نمونه كوچكي از بافت كبد برداشته ميشود. نمونه برداري كبد براي تشخيص يا كنترل شرايط خاص كبد استفاده ميشود. براي مثال براي سيروز، برخي از اختلالات متابوليسمي كبد، يا تورم كبد (هپاتيت) كه به دلايل مختلفي ممكن است ايجاد شده باشد.
نمونه برداری از كبد چگونه انجام ميشود؟
از شما مي خواهند كه بر روي تختي به پشت يا به بغل چپ بخوابيد. پوست روي كبد با يك ماده ضدعفوني كننده تميز ميشود. (كبد زير دنده ها و ديافراگم، در بالا سمت راست شكم قرار دارد.)
سپس يك ماده بي حسي موضعي به بخش كوچكي از پوست و بافت بالاي كبد (معمولا بين دنده هاي تحتاني در سمت راست) تزريق مي شود. ممكن است در ابتدا حالت گزش داشته باشد اما بعدا بي حس ميشود.
سپس يك سوزن ميان تهي مخصوص از پوست وارد كبد ميشود. به خاطر بي حسي موضعي، نبايد دردي حس كنيد. با اين وجود، در زماني كه دكتر سوراخ را وارد مي كند ممكن است كمي احساس فشار نمائيد.
وقتي سوزن سريعا داخل و خارج ميشود (دقيقا به شما گفته ميشود چه موقع) بايد نفس خود را براي 5 تا 10 ثانيه نگه داريد. چون وقتي نفس مي كشيد كبد كمي جا به جا ميشود. وقتي سوزن بيرون مي آيد با آن نمونه كوچكي از بافت كبد نيز بيرون مي آيد.
پزشكي كه نمونه برداري انجام مي دهد ممكن است براي راهنمايي از اسكن مافوق صوت استفاده نمايد. اسكن مافوق صوت مكان دقيق كبد را نشان ميدهد و بنابراين سوزن نمونه برداري دقيقا در مكان مناسب وارد ميشود. اسكن درد ندارد.
در برخي از افراد نمي توان به شيوه اي كه در بالا گفته شد اين كار را انجام داد. برخي از بيماريها بر توانايي كبد براي ايجاد ماده اي كه به لخته شدن خون كمك مي كند تاثير مي گذارد. اگر يكي از اين بيماري ها را داشته باشيد احتمال خون ريزي بعد از نمونه برداري بيشتر است. استفاده از شيوه ديگر براي نمونه برداري مي تواند خطر خونريزي را در اين افراد كاهش دهد. معمولا اين شيوه شامل وارد كردن يك كاتتر (كه يك لوله بسيار نازك و ميان تهي است) به سياهرگ گردن يا كشاله ران ميشود (پوست قبل از اقدام با بي حسي موضعي بي حس ميشود). سپس كاتتر به آرامي به وريدهاي داخل كبد رانده ميشود. يك سوزن كوچك در بالاي كاتتر، يك سوراخ كوچك در جداره سياهرگ ايجاد مي كند. با سوزن نمونه اي از بافت كبد برداشته ميشود و تا بيرون آورده شدن از بدن در داخل كاتتر نگه داشته ميشود.
اگر مشكلي در لخته شدن خون داريد اين شيوه دوم احتمال خونريز كمتري دارد. در كساني كه مشكل لخته خون ندارند، معمولا از شيوه اول استفاده ميشود. بيمارستان شما تصميم مي گيرد كه از كدام شيوه نمونه برداري استفاده نمايد.
قبل از نمونه گيري كبد چه آماده سازي هايي لازم است؟
كمي قبل از نمونه برداري معمولا آزمايش خون گرفته ميشود تا مشخص شود خون شما خوب لخته ميشود يا نه. تا اطمينان حاصل شود كه بعد از نمونه برداري خون ريزي نخواهيد داشت. به شما توصيه خواهد شد كه دارويي كه بر لخته شدن خون تاثير بگذارد مثل آسپرين يا وارفارين تا يك هفته قبل از نمونه برداري مصرف نكنيد. (معمولا پيشنهاد ميشود ديگر داروهاي خود را به صورت معمول قبل از نمونه برداري مصرف نمائيد. با اين وجود، باز هم بايد با پزشك خود در اين باره مشورت نمائيد).
بايد قبل از اقدام فرم رضايت نامه را پر كنيد كه نشان مي دهد روند كار را مي دانيد و ريسك كم آن را پذيرفته ايد.
خطرات نمونه برداری كبد چيست؟
معمولا عوارضي ندارد. در تعداد كمي ممكن است در محل نمونه برداري خونريزي به وجود آيد. معمولا اين خونريزي جزئي است و زود متوقف ميشود. گاها، خونريزي شديتر بوده و به ندرت نياز به انتقال خون يا جراحي براي مواجهه با آن به وجود مي آيد. براي همين است كه گفته ميشود تا چند ساعت بعد از نمونه برداري چك كنيد كه خونريزي نداشته باشيد. يك عارضه نادر هم نشت صفرا از كبد به صورت داخلي است. احتمال كمي هم وجود دارد كه زخم در محل نمونه برداري عفونت كند.
بعد از نمونه برداري كبد
بايد در تخت تا چند ساعت به بغل بخوابيد و تحت نظر باشيد تا كنترل كنند كه خونريزي نداشته باشيد. بنابراين، شايد بخواهيد با خود كتاب يا موزيك پلير ببريد. اگر فقط براي همين آزمايش به بيمارستان رفته ايد ممكن است لازم باشد يك شب در آنجا بمانيد. با اين وجود، اگر نمونه برداري در اول صبح انجام شود مي توانيد در انتهاي روز به خانه بازگرديد. ممكن است كمي احساس ناراحتي داشته باشيد كه با دادن مسكن ها برطرف ميشود. دادن جواب نمونه برداري يك هفته يا بيشتر طول مي كشد.
ممكن است پزشكتان توصيه كند كه در ورزشهاي تماسي مثل راگبي براي مدت زمان خاصي بعد از نمونه برداري شركت نكنيد. اين براي اطمينان از بهبود كامل است.
اگر مشكلات زير را داشتيد بايد به پزشك مراجعه نمائيد:
• خونريزي از محل نمونه برداري.
• قرمز شدن، تورم يا خارش محل نمونه برداري.
• داشتن تب و بالا رفتن دماي بدن
• بعد از سه روز هنوز احساس درد وجود داشته و مسكن ها كمكي نكرد.