نمونه گیری مایع نخاعی – نمونه گیری مایع نخاعی چيست؟نمونه گیری مایع نخاعی چگونه انجام ميشود؟آيا نمونه گیری مایع نخاعی ريسك يا عوارض جانبي دارد؟
نمونه گیری مایع نخاعی چيست؟
نمونه گیری مایع نخاعی (كه گاهي بذل كردن مايع نخاعي) نيز گفته ميشود رويه اي است كه در طي آن نمونه اي از مايع مغزي نخاعي (CSF ) براي آزمايش گرفته مي شود. CSF مايعي است كه مغز (مغز پيشين) و نخاع را احاطه كرده است. از اين آزمايش عموما براي تشخيص مننژيت (عفونت پرده هاي مغز -ساختاري كه مغز و نخاع را احاطه كرده است) استفاده ميشود. از آن همچنين براي كمك به تشخيص برخي شرايط ديگر مغز و نخاع استفاده مي شود.
نمونه گیری مایع نخاعی چگونه انجام ميشود؟
در اغلب موارد نمونه گيري مايع نخاعي به صورت اضطراري براي شناسايي سريع مننژيت صورت مي گيرد. در برخي موارد نيز به صورت سرپايي براي دلايل ديگر انجام ميشود.
معمولا بر روي تختي به بغل مي خوابيد و زانوهايتان را در سينه جمع مي كنيد. گاهي هم در حالي كه نشسته ايد و به جلو بر روي بالشتي خم شده ايد اين كار انجام مي گيرد و پزشك منطقه پايين پشت را با مواد ضدعفوني كننده تميز مي كند. سپس در محل در قسمت كوچكي از پوست در فضاي بين دو مهره پاييني (ستون فقرات) كمي ماده بي حسي تزريق ميشود. در ابتدا كمي سوزش دارد اما بعدا پوست را بي حس مي سازد.
سپس دكتر سوزن را وارد پوست و بافتهاي بين دو مهره در فضاي اطراف نخاع كه با CSF پر شده است مي كند. چون پوست با مواد بي حسي موضعي بي حس شده است، اغلب افراد احساس درد نمي كنند اما با داخل شدنسوزن ممكن است احساس فشار نمايند. با اين وجود، برخي احساس درد در پشت و يا در پا در زمان ورود سوزن به داخل دارند.
كمي از مايع توسط سوزن گرفته ميشود و در مكاني استريل جمع آوري ميشود. اگر احتمال مننژيت باشد نمونه بهآزمايشگاه فرستاده ميشود تا باكتري زير ميكروسكوپ بررسي شود. همچنين اين مايع كشت داده مي شود تا ببينند آيا باكتري رشد مي كند و از چه نوعي هستند. اين مايع همچنين اگر لازم باشد براي پروتئين، قند و ديگر مواد شيميايي آزمايش مي شود. گاهي پزشك فشار مايع را نيز ارزيابي مي كند. اين كار با اتصال يك لوله خاص به سوزن انجام ميشود كه با اين كار مي توان فشار مايع را در حين خروج از سوزن اندازه گيري كرد.
سوزن معمولا حدودا يك تا دو دقيقه داخل بدن است. به محض جمع آوري ميزان مايع مورد نياز، سوزن بيرون كشيده ميشود و يك مشمع چسب دار در محل ورود سوزن قرار داده ميشود.
آيا نمونه گیری مایع نخاعی ريسك يا عوارض جانبي دارد؟
برخي بعد از آزمايش دچار سردرد ميشوند كه معمولا بعد از چند ساعت از بين مي رود. بهتر است بعد از آزمايش چند ساعت به پشت بخوابيد با اين كار احتمال سردرد كاهش مي يابد. مشكلات ديگر نادر هستند-مثل عفونت يا خونريزي در محل ورود سوزن. هر گونه آسيبي در نتيجه نمونه گيري مايع نخاعي به مغز يا نخاع نادر است.