دیابت حاملگی چیست

دیابت بارداری چیست –

دیابت حاملگی یا GDM عبارت است از بروز هر درجه از عدم تحمل گلوکز در طی دوران حاملگی .

زنانی که قبل از حاملگی مبتلا به دیابت بوده‌اند، در این دسته قرار نمی گیرند.

علائم دیابت حاملگی عبارت است از:

اضافه وزن زیاد

هیپرگلیسمی(افزایش قند خون )

کتواسیدوز دیابت

فشار خون حاملگی

اضطراب

GDM در طول ماه دوم و سوم بارداری تشخیص داده می شود.

در بدن مادر باردار نیاز به انسولین در نیمه ی اول حاملگی کاهش می یابد و ممکن است دو سوم مقدار معمول، نیاز به انسولین داشته باشد و این به خاطر مصرف گلوکز توسط جنین است.

اما در نیمه ی دوم حاملگی به خاطر تغییرات هورمونی و ترشح هورمون های آنتاگونیست انسولین از جفت، نیاز به انسولین۱۰۰-۷۰ درصد افزایش می یابد و در بعضی باعث بروز مقاومت به انسولین می شود.

زنانی که مبتلا به GDM می شوند، بعد از حاملگی در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار می گیرند.

GDM در صورت عدم درمان می تواند در جنین باعث ماکروزومی، دیسترس تنفسی(عفونت ریه) ، هیپوگلیسمی(کاهش قند خون )، هیپوکلسیمی(کاهش کلسیم خون) و هیپربیلی روبینمی(افزایش بیلی روبین خون) شود.
نوزدان متولد شده از مادران مبتلا به GDM اغلب وزن بالایی دارند، به خاطر اینکه در دوران جنینی، به طور غیر طبیعی، در معرض مقادیر بالای انسولین قرار می گیرند که خود یک هورمون محرک رشد است. این نوزادان مدت کوتاهی پس از تولد دچار هیپوگلیسمی می شوند، زیرا در حالی که در بدنشان انسولین تولید شده، به طور ناگهانی رسیدن گلوکز به آن ها قطع شده است.
علاوه بر این در زنان مبتلا به GDM ، میزان عمل سزارین و نیز میزان بروز پری اکلامپسی(مسمومیت ناشی از بارداری) بیشتر است.

لذا بهتر است این وضعیت با تست های غربالگری بین هفته ی۲۴ تا ۲۸ حاملگی تشخیص داده شود. البته زنانی که در معرض ریسک بالای ابتلا به GDMهستند از جمله زنان چاق، زنانی که سابقه ی ابتلا به GDM دارند، زنانی که گلیکوزوری(قند در ادرار) دارند و زنانی که سابقه ی خانوادگی GDM دارند باید در اولین معاینه و هر چه زودتر آزمایش
قند خون بدهند که اگر منفی بود باید دوباره در هفته ی ۲۸-۲۴حاملگی آزمایش بدهند.

FBS(قند خون ناشتا) بیش تر از ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر یا CBS 200 میلی گرم در دسی لیتر معیار تشخیص GDM است که در صورت عدم وجود هیپرگلیسمی، این تست باید دوباره در یک روز دیگر تکرار شود.

تغذیه در دیابت حاملگی( GDM)

هدف از تغذیه درمانی در GDM، فراهم آوردن کالری و تغذیه ی کافی، برای رشد جنین و نیز جلوگیری از هیپرگلسیمی و کتونمی است.

دیابت حاملگی تا حد زیادی با رژیم غذایی، ورزش متعادل و کنترل وزن درمان می گردد و به ندرت نیاز به انسولین پیدا می شود.
رژیم معمول در GDM حاوی ۳۵-۳۰ کیلوکالری به ازای KG وزن بدن است.

پروتئین به میزان ۲۵-۲۰درصد کل کالری، کربوهیدرات ۴۰-۳۵ درصد کالری (به خصوص از نوع نشاسته ای و فیبر ) و چربی ۴۰-۳۵ درصد کالری روزانه را تشکیل میدهد.

حداقل دریافت ۲۵۰ گرم کربوهیدرات در روز برای جلوگیری از بروز هیپوگلیسمی لازم است.

یک توصیه ی عمومی این است که مصرف کربوهیدرات ها در هنگام صبحانه محدود شود.

بعضی از زنان فقط ۳۰ گرم یا کمتر کربوهیدرات را برای صبحانه تحمل می کنند.

مقادیر بیشتر، در بقیه ی روز، بهتر تحمل می شود.

استفاده از وعده های غذایی کوچک تر و بیش تر (۶-۴ وعده در روز) باعث می شود، قند خون بدون نیاز به انسولین تزریقی، کنترل شود.

دریافت چربی اشباع (روغن جامد و چربی حیوانی) به بروز GDM کمک می کند و دریافت چربی غیراشباع (PUFA) مثل روغن های مایع گیاهی و مغزها و … در این رابطه اثر حفاظتی دارد.
برای زنان چاق مبتلا به GDM، ۳۳-۳۰ درصد محدودیت کالری (دریافت تقریباً ۱۸۰۰ کیلو کالری در روز)، هیپوگلیسمی را بدون افزایش کتونوری(وجود مواد ستنی در ادرار) بهبود می بخشد.

بنابراین در زنانی که BMI(نمایه ی توده ی بدنی) بالای ۳۰ دارند، محدودیت متوسط کالری مفید است.

ورزش منظم هوازی، به خصوص بعد از غذا، به کنترل قند خون کمک می کند.

انجام پیاده روی توصیه می شود. در GDM ورزشی مفید است که بالاتنه را درگیر کند و به پایین تنه فشار نیاورد.

اگر قند خون با این اقدامات کنترل نشود، انسولین تزریقی مورد نیاز است.

فقط انسولین مصرفی باید از نوع انسانی باشد تا از احتمال تشکیل آنتی بادی- انسولین در مادر و جنین جلوگیری شود.
بعد از زایمان تقریباً ۹۰ درصد زنان مبتلا به GDM به حالت طبیعی برمی گردند، ولی با این حال این زنان بعداً تا ۶۰ درصد احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را دارند که البته این احتمال با نرمال نگاه داشتن وزن کاهش می یابد.

زنانی که مبتلا به GDM می شوند، ۶هفته بعد از زایمان باید به منظور تشخیص دیابت ، غربالگری شوند.