هیدروسفالی چیست –
هیدروسفالی (به انگلیسی: Hydrocephalus) در پزشکی به وضعیتی گفته می‌شود که مایع مغزی-نخاعی تولید شده در شبکه کوروئید٬ بیش از اندازه در بطن‌های مغزی و دیگر حفره‌های مغز انباشته گردد و منجر به افزایش حجم آن‌ها شود. این افزایش حجم اشغال شده توسط مایع در سیستم عصبی مرکزی و بویژه مغز می‌تواند ناشی از اختلال در توزیع٬ تشکیل٬ جریان یا جذب مایع مغزی-نخاعی باشد و پی‌آمد آن افزایش فشار درون جمجمه و آسیب‌های مغزی و حتا مرگ است. هیدروسفالی در کودکان زیر دو سال به‌خاطر بازبودن سوتورهای کرانیکال(درزهای استخوان جمجمه) منجربه بزرگ شدن غیرطبیعی جمجمه شده ولی در بزرگ‌سالان با اختلال در راه رفتن و حافظه نمود میابد. هیدروسفالی در کودکان بیشتر بعلت ناهنجاری مادرزادی کیاری*٬ تنگی در مجرای مغزی(سیلویوس) مادرزادی یا خونریزی و عفونت نوزادی داخل بطنی پدید می‌آید. بزرگ شدن بالای سر همراه‌با نازک شدن استخوان‌های جمجمه و جدا شدن سوتورها و در موارد پیشرفته‌تر آتروفی اپتیک و اختلال در حرکت چشم‌ها و مشکل در تعادل و راه رفتن کودک٬ دیده می‌شود.
نشانه و علت‌ها
علائم در سنین مختلف متفاوت است در شیرخواران به صورت افزایش سریع در اندازه دور سر یا بزرگ شدن غیر طبیعی اندازه سر باشد. در کودکان و بالغین شامل علایم افزایش فشار درون‌جمجمه مانند سردرد٬ استفراغ٬ تهوع٬ ادم پاپی٬ انحراف چشم‌ها به پایین٬ اختلال در تعادل٬ عدم هماهنگی اختلال در شناخت٬ کاهش حافظه٬ خواب‌آلودگی و یا کما می‌باشد. علائم بالینی در هیدروسفالی با مزمن شدن تفاوت میابد. دیلاتاسیون و گشادی نوع حاد بطنی بیشتر خودرا با علائم غیراختصاصی و علائم افزایش فشار درون‌جمجمه‌ای نشان می‌دهد. در مقابل ممکن است دیلاتاسیون نوع مزمن(به ویژه در افراد مسن) بدون نشانه و بی سروصدا مثلاً با سه‌گانه حکیم(تریاد آدامز) آغاز شود. تریاد آدامز یا سه‌گانه حکیم شامل سه نشانه است: بی‌اختیاری در ادرار٬ اختلال در راه رفتن٬ گیجی و منگ بودن و در زبان عام با نام خیس٬ لرزان٬ دیوانه نیز عنوان می‌گردد.
اتیولوژی هیدروسفالی بیشتر شامل سه ویژگی است:
تولید بیش از اندازه مایع مغزی-نخاعی(لیکور مغز): با نام هیپرپروداکتیو که بیشتر در کودکان دیده می‌شود و بیشترین دلیل٬ وجود کارسینوم و یا پاپیلوم در شبکه کوروئید است.
انسداد در مسیر گردش مایع: بیشتر بدلیل بسته‌شدن کانال یا مجرای سیلویوس(بین بطن سه و چهار) رخ‌داده و در نوزادان٬ بیشتر دیده می‌شود.
کاهش سرعت و قدرت بازجذب مایع
هیدروسفالی مرتبط یا غیر انسدادی: بسته بودن جریان مایع مغزی-نخاعی در ناحیهٔ ساب آراکنوئید و بزرگ شدن همه بطن‌های مغز و افزایش فشار دراطراف مغز و نخاع پی‌آمد آن است.
هیدروسفالی انسدادی یا غیر مرتبط: بسته‌شدن کانال(آکوداکت) یا مجرای سیلویوس بین بطن سه و چهار مغز است و چون در آن ارتباط بین‌بطنی قطع می‌شود٬ با نام غیرمرتبط شناخته می‌شود.
هیدروسفالی ایدیوپات (بدون علت خارجی)