مقاله درباره هپاتیت ناشی از چربی -هپاتيت ناشي از چربي (NASH)
مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران
هپاتيت ناشي از چربي چيست؟
هپاتيت ناشي از چربي در واقع نوعي التهاب كبد است كه همراه با تجمع چربي در كبد ميباشد. اين وضعيت ممكن است با بزرگي خفيف تا متوسط كبد همراه باشد. اين وضعيت ارتباطي با ديگر علل بيماريهاي مزمن كبدي از جمله هپاتيت ويروسي B وC، بيماريهاي خود ايمني، الكل، مسموميت دارويي و تجمع مس يا آهن در كبد ندارد.
از طرفي با تجمع ساده چربي در كبد (كبد چرب، يا استئاتوزكبدي) نيز متفاوت است چرا كه كبد چرب به سمت تخريب سلولهاي كبدي پيشرفت نميكند در حاليكه هپاتيت ناشي از چربي ممكن است سبب تخريب سلولهاي كبد ميشود.
اين بيماري ممكن است با الكليسم، ديابت قندي، بالا بودن چربيهاي خون چون كلسترول و تريگليسيريد چاقي سوء تغذيه افراد ارتباط داشته باشد. كبد چرب حاد ممكن است در اثر سموم كبدي مثل د.د.ت. بلع فسفر و تتراكلريدكربن و يا مصرف ناگهاني مقادير زياد الكل رخ دهد و يا ممكن است علتي براي آن پيدا نشود كه اكثر موارد همينطور است.
علائم هپاتيت ناشي از الكل چيست؟
علائم اين بيماري به مدت زمان و ميزان انباشته شدن چربي وعلل زمينهاي بستگي دارد.
ممكن است بيماري بدون علامت باشد. ممكن است كبد كمي حساس و بزرگ شده باشد. در مورد علائم آزمايشگاهي ممكن است آزمونهاي كبدي و يا آزمونهاي انعقادي دچار اختلال شود.
علل هپاتيت ناشي از چربي چيست؟
هنوز علت مشخصي براي هپاتيت ناشي از چربي (NASH) پيدا نشده است. قبلاً فكر ميكردند كه علت آن ديابت (افزايش قند خون) بيماران است زيرا اكثر بيماران خانمهاي چاق ميانسالي بودند كه قند خونشان بالا بود. بعلاوه اين بيماران ممكن است چربي اضافي در خونشان داشته باشند (تري گليسيريد يا كلسترول) و ممكن است بيماريهاي ديگري از قبيل بيماريهاي عروقي فشار خون باشند. اخيراً مواردي از بيماران ديده شده است كه معيارهاي بالا را نداشتند.
بطور مثال اين بيماري در مرداني ديده شده است كه چاق نبودهاند و افزايش قند و چربي نيز نداشتهاند. هپاتيت ناشي از چربي در كودكان مابين 9 تا 16 سال نيز گزارش شده است كه اغلب چاق بودهاند و فقط تعداد كمي از آنها كه دچار اين بيماري بودند، داراي بيماري ديابت نيز بودهاند.
هنوز معلوم نيست كه تجمع چربي در كبد علت التهاب است يا علت ديگري براي هپاتيت وجود دارد. محققين معتقدند بخاطر اينكه كبد نميتواند چربي را به فرمي تبديل كند كه قابل دفع باشد در كبد تجمع مييابد.
چگونه هپاتيت ناشي از چربي تشخيص داده ميشود؟
اغلب اين بيماران از شرايط خود بي اطلاع هستند زيرا دچار علامتي نميباشند در اغلب موارد افزايش مختصري در آنزيمهاي كبدي ديده ميشود كه البته ممكن است در ديگر بيماريهاي كبدي نيز افزايش صورت گيرد. براي تشخيص اين بيماري ابتدا پزشك بايد ديگر علل بيماريهاي مزمن كبدي را در بيمار رد كند. تشخيص قطعي با بيوپسي كبد كه آزمايش راحت و خيلي كم خطري است انجام ميگيرد در بيوپسي كبد بيمار حداكثر يك روز در بيمارستان بستري ميشود و تحت بيحسي موضعي، پزشك سوزن مخصوصي را وارد كبد ميكند و نمونه كوچكي از بافت كبد را جهت بررسي ميكروسكوپي برميدارد.
سير طبيعي بيماري چگونه است؟
در گذشته پزشكان معتقد بودند كه اين نوع هپاتيت بيماري خوش خيمي است كه پيشرفت نميكند و يا به كندي پيشرفت ميكند. مطالعات اخير و تجربيات پزشكان ثابت كرد كه هپاتيت ناشي از چربي ميتواند حداكثر تا 40 درصد موارد باعث ليفي شدن (تنبلي) كبد شود و يا ميتواند در 5-10 درصد بيماران به سمت سيروز (تخريب بافت و نارسائي كبد) پيشرفت كنند. هنوز مشخص نيست كه سير بيماري كدام بيمار به سمت ليفي شدن و سيروز پيشرفت به سمت ليفي شدن يا سيروز متغير است ولي گاهي اوقات در كمتر از 10 سال اتفاق ميافتد.
چگونه هپاتيت ناشي از چربي درمان ميشود؟
در حال حاضر درمان مشخصي كه همگان با آن موافق باشند وجود ندارد. اما در افرادي كه چاق، ديابتي و دچار افزايش چربي خون هستند توصيه ميشود كه وزن خود را كاهش دهند و قند خون و چربي خون خود را كنترل كنند. براي بيماران ديابتي، معمولاً يك رژيم كم چرب با كالري كم همراه با انسولين يا داروهاي خوراكي پايين آورنده قند خون توصيه ميشد. براي بيماراني كه افزايش وزن و ديابت ندارند نيز اغلب يك رژيم كم چرب توصيه ميشود. البته داروهايي نيز وجود دارد كه تأثير بخشي آنها در دست بررسي ميباشد. اقداماتي كه در جهت حفظ قواي بدني و بهبود برخي علائم ميتوان انجام داد:
اجتناب از كارهايي كه كبد را تحت استرس قرار مي دهد از جمله نوشيدن الكل، مصرف بيرويه داروهاي غيرضروري حتي داروهايي كه نياز به نسخه ندارند مثل استامينوفن.
سعي كنيد يك غذاي متعادل ميل كنيد كه شامل يك غذاي كم چربي و يا فيبر غذايي زياد مثل سبزيجات، لوبيا، كاهو و ميوههاي تازه. اين غذاها ميتوانند سلامتي شما را حفظ كنند.